Cellen bouwen: is de synthetische cel in zicht?
Avondlezing door prof.dr.ir. Jan van Hest (TU Eindhoven) georganiseerd door de Chemische Kring Zwolle.
Samenvatting
De levende cel is een fascinerende bron van inspiratie voor biologen, medici en chemici. Om beter te begrijpen hoe een cel functioneert en hoe leven is ontstaan, willen we graag proberen cellen na te bouwen, en kijken wat minimaal nodig is om een cel te laten werken. Daarbij zijn er twee routes te onderscheiden. Synthetisch biologen passen een “top-down” benadering toe, en kleden een bestaande levende cel uit tot er een minimale cel overblijft die nog steeds functioneert. Chemici werken vanaf de andere “bottom-up” kant. Door gecontroleerde assemblage van slimme moleculen wordt geprobeerd om cel-achtige structuren op te bouwen. In deze lezing zal ik de meest recente ontwikkelingen bespreken die dit uitdagende doel dichterbij hebben gebracht. Daarbij zal ik voornamelijk ingaan op de chemische benadering, waarbij synthetische cellen en cel-onderdelen worden opgebouwd die in een aantal aspecten hun natuurlijke voorbeelden nabootsen.
Curriculum vitae: 
Jan van Hest (1968) studeerde scheikundige technologie aan de Technische Universiteit Eindhoven en promoveerde in 1996 onder begeleiding van Prof. Bert Meijer op moleculaire architecturen gebaseerd op dendrimeren. Als postdoctoraal onderzoeker bestudeerde hij de mogelijkheden van het inbouwen van niet-natuurlijke aminozuren in eiwitten via eiwit-engineering, bij prof David Tirrell aan de University of Massachusetts in Amherst (USA). Van 1997-2000 werkte hij voor DSM als onderzoeksmedewerker en later groepsleider aan de ontwikkeling van innovatieve materiaalconcepten. In 2000 werd hij benoemd tot hoogleraar bio-organische chemie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. In september 2016 verruilde hij Nijmegen voor de Technische Universiteit Eindhoven, waar hij hoogleraar Bio-organische Chemie is binnen zowel de Faculteit Scheikundige Technologie als de Faculteit Biomedische Technologie. Zijn huidig onderzoek is gericht op de ontwikkeling van bio-geïnspireerde materialen en processen, waarbij synthetische en biologische bouwstenen worden gecombineerd tot materialen met unieke eigenschappen. Specifiek wordt hierbij gekeken naar de ontwikkeling van nanocapsules. Deze worden gebruikt op een fundamenteel niveau om beter inzicht te krijgen in hoe cellen werken, en in meer toepassingsgericht onderzoek voor betere transportsystemen voor medicijnen. Jan van Hest is een NWO-VICI recipient (2010) en lid van De Jonge Academie van de KNAW (van 2005-2010). Hij is lid van het onderzoeksteam dat in 2012 een Zwaartekracht programma (27 M€) toegewezen kreeg van het ministerie van onderwijs, cultuur en wetenschappen voor de ontwikkeling van moleculaire levensachtige systemen. In 2016 heeft hij een European Research Council (ERC) Advanced grant gewonnen. Hij heeft meer dan 290 publicaties op zijn naam en 32 onderzoekers zijn onder zijn supervisie gepromoveerd.
Introducé(e)s zijn van harte welkom.
Nadere informatie over de lezingen kunt u aanvragen via het CKZ emailadres: ckzsecretariaat@gmail.com.
